Katı Sanatı Nedir?

Ötesi berisiyle kağıttan bir dünya.

Kağıttan kadınlar erkekler, çiçekler, böcekler, dağlar, dereler. Kağıttan denizler, gemiler. Kağıttan sekiz cennet. Kağıt kanatlı melekler.

Kağıttan savaşlar, kağıttan seferler, zaferler…

Onaltıncı yüzyılın başından beri sanatımıza tahtını kurmuş katı.

Rengarenk kağıtlar sanatkarın masasında.Cerrah titizliği ile kesilir kağıtlar narince. Oyulacaksa aynı narinlikle dişili-erkekli oyulur.
Ayet olur, hadis olur.
Bir kitabın sayfalarında açan kızıl gonca olur ve hem pembe yanaklı gül olur dokunmaya,koklamaya kıyamadığımız.
Çalılıkların ardına gizlenmiş bir ahu olur,kaçamak bakışlarına zebun olduğumuz.
Eski İstanbul sokakalarının birinde yalnız bir çeşme olur,içimizi serinleten.
Şehrin kalbinde zamana ayarlanmış saat kulesi olur Asr suresini hatırlatan.

Atının üzerinde müjdelenmiş vakur bir komutan olur,zaferini müjdeleyen Efendimiz’e salavat getiren.

Hepsi kağıttan,demesi kolay…
Ölçü, denge, uyum işi bu, sabır talimidir kaatı.
Fırça inceliğe,kalem kaviliğe,makas mikyasa aylar süren bu talimle ulaşır zaten.Ruh da bu talimden rikkat payını alır.İnsanın insaniyeti gelişir meşk eylerken.

Velhasıl hayat sanatı,sanat hayatı besler latifçe.

 Katta (kaatı sanatkarı)bu beslenmelerle ipeksi,meleksi dokunur hayata.
 Ve ahsenu’l Halıkın’a halife olur.
 Hat ,tezhib,minyatür,ebru ,çini,kaatı ve diğer gelenekli sanatlar,bazen sekinet üfler bazen inşirah.Bazen’  cahedu fi sebilillah’.Ve her dem’ ezkuruni vezkurkum.’
 Aylarca sürer bazen bir kağıdın oyulması. Ve sonra her parça muhteşem kompozisyonda kendi yerini bulur.  Nerede mi?
 Kanuni’nin hazırlattığı 40 Hadis Mecmuası,
 Mehmet Bin Gazanfer’in eseri,talik hat ile hazırlanmış Guy ve Çevgan,
 Fahri el-Bursavi ‘nin talik oyma kıtaları
 Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde oyma çiçekleriyle,vazoları,kuşları ve bahçeleriyle göz kamaştıran  Mehmet Selim Divanı,
 18. yüzyıla ait Türk Şiir Antolojisi,
 İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan Gazneli Mahmut Albümü,
 Mevlevi Derviş Hasan Eyyubi’nin Topkapı Müzesin’nde bulunan kağıt oymalı çekmecesi.
 Ve dahasında…

 Kitap kıymetli ve bu kıymetini kaynağı Ummu’l Kitab’ın oku emri. Sanatımız da kitap sanatları olarak  bayraklaşmış bu alemde. Fakat kendi değerlerini görmezden gelme ve dahası değer inkarcılığı,’matbaa geç  girdi de bu memleket odan geriledi’ diye yazar-okutur. Biz de böyle okuduk.

 Arşivlerde, müzelerde, özel kütüphanelerdeki el yazmalarını gördükçe ‘el insaf’ demekten kendini alamıyor  insan.El-insaf…

 Onyedinci yüzyılda seyyahlar eliyle eserler Osmanlı’dan Avrupa’ya geçer.Gittiği yerde önem kazanırken bir  zaman gelir bizde kaybolur diğer kitap sanatları gibi.

 Hafiz olan Allah ziyan olmasına izin vermez bunca güzelliğin. Mevlevi dedelerinin gayret, himmet ve duaları  kaybolmaz semada, yol olur kaatıa ve kaatı döner yittiği yerden.

 Yeniden neş vü nema bulur katta’nın elinde. Ona dokunmak, hissetmek ve bediiyata hayat vermek için hoş  geldin demeye var mısınız?

Ayfer BALABAN